programming.log

<mengus> tamam
<mengus> o zaman ba$liyoruz
<mengus> dersi aib ile birlikte anlatacagiz parca parca
<mengus> i$leyecegimiz konular $oyle:
<mengus> - "Program" neye denir, nasil cali$ir.
<mengus> - kod nedir, data nedir, nasil i$lenir
<mengus> - degi$ken nedir, nasil kullanilir
<mengus> - ozel kelimeler (reserved keywords)
<mengus> - statement nedir, nasil kullanilir
<mengus> - fonksiyon nedir, yenir mi
<mengus> - input/output mekanizmalari
<mengus> - control structures:
<mengus> .tanim
<mengus> .durum operatorleri: if..elseif..else
<mengus> .durum operatorleri: switch
<mengus> .donguler: for
<mengus> .donguler: while
<mengus> bir sorunuz oldugu zaman ozelden mesaj atin, ben 
    kanala paste edip cevaplayacagim (ya da aib)
<aib> ikimizden biri olabilir
<mengus> ba$layalim.
<aib> hayhay
<mengus> "Program" neye denir, nasil cali$ir?
<mengus> bir program, en basit anlamiyla
<mengus> bir CPU (central processing unit-merkezi i$lemci) 
    tarafindan
<mengus> i$lenen, kullanicinin istekleri dogrultusunda bir 
    cikti ureten/bir i$ yapan kod parcalarina denir
<mengus> yuzlerce programlama dili, bu programlama dilleriyle 
    yazilmi$ binlerce program mevcuttur
<mengus> bu noktada yapilmasi gereken onemli bir ayrim 
    'program' ve 'script' ayrimidir
<mengus> program dedigimiz sey, bir platformda calismak uzere 
    'binary' hale getirilmis
<mengus> yani CPU nun anlayacagi dile 'tercume edilmis' 
    kodlardir
<mengus> script ise
<mengus> herhangi bir platformda cali$tirilacagi zaman, o 
    platforma ozel yazilmis tercuman tarafindan 'tercume edilen' kodlardir
<mengus> burada 'tercuman' dedigimiz hadisenin teknik adi 
    'compiler (derleyici)'
<mengus> programlar icin
<mengus> scriptler icin ise 'interpreter' olarak adlandirilir
<mengus> bu konuda da ha derine simdilik girmeyecegiz
<mengus> bir program iki parcadan olu$ur
<mengus> "kod" ve "veri"
<mengus> bunlari $imdi aib anlatacak
<aib> simdi efendim
<aib> "kod" dedigimiz kisim, programin kendisidir
<aib> kendisi derken, tamamini sizin yazdiginiz (veya elle 
    yazilan)
<aib> komutlar zinciridir
<aib> programin ne yapacagini kodu belirler (code)
<aib> data ise, programin yardimci kesimidir
<aib> turkcesi 'veri' olmakla birlikte, kodun isleyecegi parca 
    budur
<aib> ornegin basit bi program dusunun: hesap makinesi
<aib> bilgisayarda veya elinizde tuttugunuz olsun
<aib> bunun kodu su sekildedir:
<aib> kullanicidan giris al (hesaplanacak sey)
<aib> hesapla
<aib> ve ekrana yaz
<aib> burada kullanicinin girdigi sey ise data'dir
<aib> hesap makinesi bu datayi isler ve sonucu verir
<aib> data'yi yine kullanicidan alan kodun kendisidir tabii ki
<aib> program yani kod, data uzerinde islem yapar
<tuonela> i$lenen veya i$lenecek veri , kodun icine 
    gˆm¸l¸ olabilir mi.
<aib> tabii ki
<aib> ilerde de gorecegimiz uzere data girisi (INPUT) bir suru 
    yerden yapilabilir
<aib> bir programin datasi cok buyuk ve cesitli olabilir
<aib> ornegin hesap makinesi bile, "kullanicinin girdigi ilk 
    sayi" "kullanicinin girdigi ikinci sayi"
<aib> "kullanicinin yapacagi islem" seklinde bi suru data'ya 
    sahiptir
<aib> bu datanin verimli olarak kullanilabilmesi icin 
    parcalara bolunmesi sarttir
<aib> simdi mengus bi soruyu cevapladiktan sonra size bu 
    parcalara bolunmenin nasil oldugunu ve data parcalarinin "variable" ne 
    oldugunu anlatacak
<mengus> once bir soruyu cevaplayaagim
<mengus><Grabsplatter> bu baglamda java scripte script, 
    html'e interpreter diyebilir miyiz?
<mengus> burada biraz kavram karma$asi olmu$, $oyle 
    aciklayayim
<mengus> javascript'e script diyebiliriz, ancak interpreter'i 
    html degil 'BROWSER'dir
<mengus> bazen javascript ile yazilmi$ scriptler, bir 
    browser'da cali$irken digerinde cali$mayabilir
<mengus> bunun sebebi
<mengus> her browserin -maalesef- javascript'i kendine gore 
    bir $ekilde kullanmasi/yorumlamasidir
<mengus> html ise ne bir script ne bir programdir
<mengus> bir 'MARKUP LANGUAGE'dir
<mengus> markup language'in ne olduguna $imdi girmeyecegim 
    cunku konumuzun di$inda kaliyor
<mengus> $imdi,
<mengus> sonraki konuya gecmeden once
<mengus> buraya kadar anlamadiginiz/kafaniza takilan herhangi 
    bir $ey var mi?
*** Mode "-m" by mengus
<cortez> en basit ˆrnek olarak buna xircon ve xdream 
    olabilirmi? xircon bi program xdream ise xircon iÁin yazilmi$ bir script?
<mengus> cortez: evet, x dream, xircon icin yazilmi$ bir 
    scripttir, tcl diliyle yazilmi$tir
<mengus> ba$ka soru yoksa devam ediyorum
<aib> burada xircon'un TCL dilini interpret ettigi goruluyor 
    (hamza zulfikar mode)
<mengus> :)
*** Mode "+m" by mengus
*** Mode: +mtnr (m/moderated) (t/topic protection) (n/no 
    extmsg) (r/registered)
<aib> TCL genel bir scripting dili olmakla beraber cogu IRC 
    client tarafindan interpret edilmektedir
<mengus> dogrudur.
<mengus> $imdi aib'nin az evvel bahsettigi 'degiskenler' 
    konusunu acacagim
<detay_PRG101> (cok afedersiniz) peki$mesi acisindan, lingo da 
    director tarafindan interpret edilen bir scripting language'dir
<mengus> degisken, adi ustunde degeri degisebilen bir 
    kavramdir
* SSG kissadan hisse: makine diline (exe/dll dosyalari mesela) 
    donu$turulen diller compiled (derlenen), direk bir metin dosyasindan (bat, 
    asp gibi) cali$an diller interpreted (yorumlanan) dillerdir ve cali$mak icin 
    bir "exe"leri olmadigindan yorumlayici programa ihtiyac duyarlar.. 
    interpreter ile cali$an bu dillere cogu zaman "script" denir..
<mengus> degiskenleri kavramanin en kolay yolu
<mengus> orta okul yillarindaki matematik derslerini biraz 
    hatirlamaktir
<mengus> x+7=10
<mengus> gibi bir denklem kurdugumuzda
<mengus> x'in degeri "3" t¸r
<mengus> bir baska denklemde
<mengus> x+10=21
<mengus> dersek, x'in degeri "11" dir
<mengus> gorulebilecegi gibi, x bir sayi degildir, biz 
    kendisine ne deger atarsak o degeri tutan bir 'kap'tir
<mengus> degiskenlerin programlar icindeki kullanimi ise cok 
    cesitlidir
<mengus> daha sonra kullanacagimiz bir veriyi saklamadan tutun
<mengus> bir 'dongu' yu kontrol etmeye,
<woe> yani degi$ken ba$lI ba$Ina sadece bo$ bir 
    bardaktar ibarettir. biz iÁine ne koyarsak onu tutar ??
<mengus> daha iyi bir benzetme yapilamazdi
<mengus> varana kadar bir cok iste kullanilabilir
<mengus> woe'nin orneginde soyledigi gibi, degi$ken bir 
    bardaktir
<mengus> ancak 'bardak', hepimizin bildigi uzere 'sinirli' bir 
    kaptir, alabilecegi hacim bellidir
<mengus> bunun bilgisayar ortamindaki kar$iligi da 'hafiza'dir
<mengus> degi$kenlerin alabilecekleri degerler, kendilerine 
    bah$edilen hafiza ile sinirlidir
<mengus> kimi diller degi$kenlerin tutabilecekleri hafiza 
    miktarini kendileri ayarlarken, kimi dillerde bunu sizin onceden kesin 
    olarak belirtmeniz gerekir
<mengus> bu onceden belirtme islemine herkes kafasina gore bir 
    cok isim verir: initiation, definition, declaration vs.
<mengus> biz anlatim kolayligi olsun diye 'tanimlamak' fiilini 
    kullanacagiz
<mengus> bir degiskenin kullanimi ile ilgili sembolik bir 
    ornek yaptiktan sonra
<mengus> aib size 'veri tipleri'ni anlatacak
<mengus> ornegin
<mengus> x degiskenini, simdilik 'olmasi gerektigi gibi' diye 
    nitelendirecegim, daha sonra anlam kazanacak bir sekilde tanimlamis olalim
<mengus> ve kodumuzun icinde
<mengus> x="Merhaba"
<mengus> diye bir 'atama (assignment)' yapmis olalim
<mengus> bu, bilgisayarimizin hafizasinda x degiskeninin 
    durdugu bolume 'Merhaba' karakter dizisini yerlestirecektir
<mengus> daha sonra
<mengus> print x
<mengus> diyerek
<mengus> 'x degiskeninin degerini ekrana yazdir'
<mengus> komutunu gonderdigimizde
<mengus> ekrana gelecek deger 'Merhaba' olacaktir
<mengus> buraya kadar sorusu olan?
*** Mode "-m" by mengus
<tuonela> mirc scriptleri yapIlIrken tcl mi kullanIlIyor 
    yani?
<aib> mIRC'in scripting dili kendisine aittir
<UnConscious> degi$kenlere yalnIz veri mi atanIr, 
    yoksa i$lem yaptIran bir kod da atanabilir mi?
<aib> mIRC scripting dilini anlayan ve interpret eden program 
    mIRC'dir
<mengus> degi$kenlere yalnizca veri atanir
<mengus> ancak bu veriyi bir kod parcasi olarak tanimlayip
<mengus> daha sonra 'bu degiskenin icindeki kodu calistir' 
    komutu verilebilir
<mengus> bu komut her programlama dilinde farklidir, 
    bazilarinda yoktur kendinizin yaratmaniz gerekir.
<mengus> ancak bir degiskenin icerigindeki kod, 'veri' olarak 
    algilanmaktan oteye gitmez
<krAl_EmrE> farzedelim ki degiskene 10 haneli rakam 
    siniri koyduk, degisken '50' de olsa '500000000' de olsa hafizada ayni yeri 
    mi kaplar?
<mengus> bu, kullandiginiz programlama dilinin hafiza yonetim 
    yontemleri ile ilgilidir
<mengus> ancak bir cok programlama dili, siz ne kadar alan 
    ayirirsaniz, degiskeninize o kadar alan verir ne daha az, ne daha fazla
    peer))
<Shirakahn> veri sInIrlarI sonsuz mudur ben milyon 
    haneli sayIlar mertebesinde ÁalI$abilir miyim ˆrnegim ?
<mengus> bu konuya birazdan aib, veri tiplerini anlatirken 
    deginecek
* aib nod
<mengus> bir de hemen mikrofonu aibye devretmeden
<mengus> 'byte' kavramina hafifce bir degineyim, detayli 
    olarak 'input/output mekanizmalari' bolumunde anlatilacak olsa da
<mengus> gelen soruya istinaden anlatayim
<mengus> farzedelim ki degiskene 10 haneli rakam siniri koyduk
<mengus> dendi
<mengus> degi$kenlerin limitleri hane sayisiyla/karakter 
    sayisiyla degil, hafizadan ayirmak istedigimiz bayt sayisiyla belirtilir
<mengus> bir bayt, sekiz bit'ten olusmus bir pakettir
<mengus> bit ise degeri 0 ya da 1 olan bir 'kutu' olarak 
    dusunulebilir
<mengus> demek ki bir bayt
<mengus> 8 haneli ve ikilik tabanda bir sayidir
<mengus> ve degiskenlerin hafizada kaplayabilecekleri alan
<mengus> baytlar seviyesinde belirtilir
<mengus> ornegin "x 32 baytlik bir metindir"
<mengus> gibi tanimlar yapabiliriz
<mengus> bunlara detaylica daha sonra deginecegiz
<mengus> $imdi aib bize veri tiplerini anlatacak
<aib> yessir
<aib> gordugunuz uzere veri ve degisken kavrami cok genis bi 
    kavramdir
<aib> yani "veri" dedigimizde insan isminden tutun metine, 
    resme, her turlu sey bir 'veri' olabilir
<aib> yine deminki hesap makinesi orneginden iki veriyi ele 
    alalim
<aib> "kullanicinin girdigi sayi"
<aib> "kullanicinin yapacagi islem"
<aib> ve insani de bi program olarak dusunerek iki tane daha 
    veri ornegi vermek istiyorum
<aib> "en iyi arkadasimin ismi"
<aib> "en sevdigim renk"
<aib> gorebileceginiz uzere, bu veriler yapi olarak 
    birbirlerinden cok farklidirlar
<aib> ilki bir sayidir, ikincisi bir islem (+, -, /, x), 
    ucunsucu bir isim, dorduncusu bir renk
<aib> biglisayarlar matematiksel olarak calistiklarindan, bu 
    verileri bilgisayara gecirmek istediginizde
<aib> verilerin hepsi sayisal olmak zorundadir
<aib> yazdigimiz programlar da
<aib> bu verileri degiskenlere aktarirken sayiya cevirip,
<aib> degiskenlerden alirken sayilari tekrar gercek manalarina 
    cevirmektedirler
<detay_PRG101> bir harf nasil sayisal olarak ifade 
    edilir?
<aib> ornegin bir harfi hafizaya atarken
<aib> en genel olarak kullanilan yontem, simdi deginmemizin 
    yersiz olacagi "ASCII" kod tablosudur
<aib> bu tablo, her harfe BIR BAYT karsilik verir
<aib> ornegin hafizada bi yere 'a' harfini atmak istiyorsak
<aib> bu 'a' harfinin sayisal karsiligini bu tablodan bulup 
    hafizaya sayi olarak atariz
<aib> yalniz bu degeri hafizadan tekrar okurken, bize tekrar 
    sayi olarak donecektir
<aib> ve bu sayiyin hangi harfe tekabul ettigini yine ASCII 
    tablodan bakarak ogrenebiliriz
<aib> ama korkmayin bu isi programlama dilleri otomatik olarak 
    halletmektedir :)
<aib> iste burasi veri tiplerine deginmek icin guzel bir nokta
<aib> dedigimiz gibi hafiza sadece byte'lardan veya bit'lerden 
    olusmaktadir
<aib> fakat verilerimiz cesitlidir (geriye donelim, mor, mavi, 
    sari gibi renk olabilirken, ahmet, mehmet gibi en sevdigimiz arkadasin 
    isimleri olabilir)
<aib> programlama dilleri, kendi amaclarina ve 
    calistirildiklari platforma gore, kullaniciya cesitli "otomatik" veri 
    tipleri sunarlar
<aib> ornegin bir programlama dilinde 'renk' saklamak icin 
    'renk' tipinde bi degisken olabilir
<aib> boyle bi durumda "renk" tutacagini bildigimiz 'y' 
    degiskenine deger olarak bir renk verebiliriz
<aib> orn. y = mor;
<aib> sorulari almadan once standart veri tiplerine 
    deginecegim
<aib> en standart veri tipi "int"tir
<aib> "integer" yani "tamsayi" anlamina gelir
<aib> veri olarak, artili-eksili bir tamsayi alir
<aib> gunumuzde kullandigimiz islemcilerin "32-bit" oldugunu 
    duymussunuzdur
<aib> bu, islemcilerin en basit veri kapasitesini, yani 
    cogunlukla 'int'in veri kapasitesini belirtir
<aib> yani standart bir kavram olarak baktigimizda, 'int', 
    32-bit'lik bir tamsayi degiskenidir
<aib> icinde "32 bitlik bir tamsayi" alan bir bardak da 
    diyebiliriz
<aib> "32 bit"in ne olduguna deginmek gerekirse,
<aib> mengus'un dedigi 'bit' tanimini dusunun: "icine 1 veya 0 
    alabilen kutu"
<aib> kissadan hisse, "32 bit"lik bir int, icinde 2^32 yani 4 
    milyar farkli veri alabilir
<aib> bu veriler -2 milyardan +2 milyara kadardir (yaklasik 
    olarak)
<lhr> her 32 bit islemci kullanan sistemde int denen sey 
    32 bit mi alir
<aib> "int", genellikle islemcinin veri kapasitesini 
    yansittigindan dolayi, evet
<aib> fakat bir dil olur "bizim dilde int'ler 16 bittir" 
    diyebilir
<tuonela> 2lik bir sayIda 32 hanenin ¸zerine cIkamIyor 
    muyuz yani veri atarken bir int'e
<aib> dedigim gibi int 32 bit ise
<aib> ki 32-bit bir islemciyle calisan herhangi bir standart 
    dilde oyledir
<aib> 32 haneli bir ikili sayinin uzerine cikamazsiniz
<aib> bunu ondalik degere cevirdiginizde yaklasik olarak -2 
    milyar ile +2 milyar arasinda bir menzili vardir
<aib> simdi mengus diger standart data tiplerini hizli olarak 
    anlaticak
<krAl_EmrE> bir degiskene 32 bitten fazla veri saklama 
    sansimiz yok yani?
<aib> degisken int ise, hayir
<aib> ama degisik tipler vardir:
<mengus> hah
<mengus> int, aib'nin dedigi gibi yalnizca 'tamsayi' depolayan 
    bir veri tipidir
<mengus> dolayisiyla her $eyi yapmak icin yeterli degildir
<mengus> zira harflerin, kelimelerin, ondalikli sayilarin 
    girla gittigi bir dunyada ya$iyoruz
<mengus> standard veri tiplerinden int kadar sik kullanilan 
    bir tanesi
<mengus> 'string' yani 'metin'dir
* SSG not du$er: bilgisayarlarin sayi kavrami elektronigin 
    kisitlari yuzunden sadece 0 ve 1'den ibarettir. o yuzden sayilari ancak 
    yanyana bitlerle gosterebilir ve anlayabilirler. bilgisayar yanyana ne kadar 
    cok bit koyarsa o kadar cok sayiyi ifade edilebilir. bu kadar da ilkel 
    makinalardir aslinda bilgisayarlar.
<mengus> bir degiskenin icine az evvel bahsettigimiz "merhaba" 
    karakter dizisini depolayabilmek icin bu degiskenin depolayacagi veri tipini 
    string olarak belirtmek durumundayiz
<mengus> bu nicin onemlidir?
<mengus> ornegin elimizdeki x degiskenini
<mengus> 'int' olarak tanimladigimizi varsayalim
<mengus> ve bu degiskene 'merhaba' degerini atamaya calisalim
<mengus> bilgisayar (interpreter, compiler, ne isterseniz 
    artik)
<mengus> bu veriyi bir tamsayi olarak yorumlamaya cali$acak, 
    ba$arisiz olacaktir
<mengus> bu sebepten, veri tiplerini dogru tanimlamak her 
    zaman cok onemlidir.
<mengus> bu noktada olayi bir ornekle peki$tirmek isterim, 
    aib?
<aib> degisken turlerini bardak turleri olarak 
    dusunebilirsiniz
<aib> ornegin bir kola bardagi, icine kola almakla yukumludur
<aib> su bardagi ise su
<aib> ha su var, bir kola bardagina su koyamaz misiniz?
<aib> koyabilirsiniz, fakat bu turlu zorluklar getirir
<aib> ornegin ben sahsen bir kola bardaginin "kac yudumluk su" 
    oldugunu soyleyemezsiniz
<aib> soyleyemem*
* detay_PRG101 notu: x="merhaba" kodu derlendiginde hafizada 7 
    byte lik yer kaplayacaktir, x=32 dendiginde x, hafizada bir integer'in 
    kapladigi deger olan 2 byte kaplayacaktir. daha buyuk degerler icin farkli 
    tipte sayisal veri tipleri mevcuttur
<aib> cunku kola bardagini kolaya gore dusunurum, ve yarisi 
    kolayla dolu bi kola bardagi bana cok gelecekken
<aib> yarisi su dolu bi kola bardagi disimin kovuguna bile 
    gitmeyebilir
<aib> bu yuzden kodunuz verileri olcerken, verileri dogru yere 
    koymalisiniz
<mengus> $u noktada bir duralim, anlamadigi, sormak istedigi 
    bi$eyler olan var mi? zira bir anda cok veri oldu gibi geliyor bana?
*** Mode "-m" by mengus
<aib> evet evet
<aib> buyrun konusun
<tuonela> x=merhaba derken 7 bayt mI kaplar 7 bit mi?
<SSG> byte kaplar
<SSG> bitler bit kadardir
<krAl_EmrE> hahaha
<cortez> eheh
<Ancyreum> AHA
<mengus> her harf bir byte=8 bittir
<aib> standart olarak oyle evet
<tuonela> ha tamam dogru
<mengus> bu da $u $ekilde mantiklica aciklanabilir
<cortez> a nin bit olarak kar$iligi nedir?
<mengus> bir harfi bir bit ile ifade etmek durumunda olsak
<cortez> 011001 gibimi yani
<mengus> bir bitin degeri 0 ya da 1 olabilecegi icin
<aib> cortez: ASCII tablosunda diyosan 8 bite karsilik gelir
<tuonela> 32 derken 2 bayt mI 2 bit mi?
<mengus> elmizde yalnizca 2 harf olurdu
<SSG> bilgisayar a harfini sayiyla "65" oalrak ifade eder 
    ASCII tablosunda
<SSG> 65 sayisinin da ikilik sistemde kar$iligi 00100001 olsa 
    gerek
<cortez> :}
<aib> SSG: killik yapiim mi? o 'a'yi sormustu :)
<SSG> bu da yanyana degerleri 0 veya 1 olan 8 bit demek
<Zeus> yani her harf aslinda 8 bitten olu$uyor degil mi?
<aib> a da 00110001 olsa gerek
<mengus> Zeus: evet
<SSG> yes
<cortez> case sensitive varmi yani assembly de
<cortez> hmm aptalca bi soru oldu ehehe
<SSG> assembly'de degil karakter tablosunda var
<cortez> hmm
<SSG> "a" ile "A" nin kodu farkli ki bilgisayar ikisini 
    ayirdedebilsin
<SSG> charmap'ten acip bakabilirsiniz
<mengus> ba$ka sorusu olan?
<UnConscious> biraz ba$a dˆner gibi olacagIm ama, programlar 
    programlama dilleriyle yazIlIyor, peki derleyici programlar nasIl yazIlIyor?
<mengus> bu kadar adam var herkes anladi mi $imdi?-
<cortez> charmap nedir
<mengus> cortez: start->run->charmap
<Ancyreum> evet
<aib> UnConscious: olduklari gibi bir text dosyasina konuyolar
<SSG> ben cevap vereyim mi
<tuonela> ben 2 ¸ss¸ 32 = 4 milyar olayInI anlamadIm
<mengus> UnConscious: buna ssg cevap versin
<aib> UnConscious: daha sonra "interpreter" yani tercuman 
    programlar onlari oradan okuyup calistiriyor
<mengus> aib: bunu en iyi ssg bilir :)
<ilkerz_kodaranz> baslat-calIstIr-charmap ayaz
<SSG> UnConscious: derleyici programlar da derlenen 
    programlama dilleriyle yazilir ve kendileri de bizzat derlenirler
<ilkerz_kodaranz> karsIna cIkacak
<aib> UnConscious: yani script dillerini CPU yerine programlar 
    calistirir
<SSG> unconc: bu yumurta mi tavuk mu tarzinda bir probleme yol 
    acar gibi gorunur "ilk derleyiciyi nasil yazdilar?" diye..
<UnConscious> evet, tam onu soracaktIm...
<SSG> ilk derleyici de direk makina dilinde yazilmi$tir
<cortez> iyi kasmi$lardir :)
<Ancyreum> AHAHa
<woe> ilk programlama dili nedir? ve hangi dil ile 
    yazIlmI$tIr?
<mengus> bu sorunun da cevabi sanirim bulunmu$ oldu :)
<UnConscious> makine dilini direk cpu mu yorumluyor?
<aib> tuonela: icinde 32 tane bit saklayabilen bi degisken, bu 
    bitler ikilik duzende birer basamak olarak dusunduklerinde
<SSG> evet cpu'nun tek anladigi dil o malesef
<aib> tuonela: onluk dyzende 4 milyar farkli sayiyi 
    tuabilirler
<SSG> yani siz x=5; yaptiginizda o 36 05 00 gibi bir koda 
    donu$turuluyor
<Zeus> SSG: bu verinin i$lenebilmesi icin i$lemciden elektrik 
    gecmesi gerekli tabi degil mi?
<SSG> cpu da bunlari ezbere cali$tiriyor.. super de hizli 
    yapiyor bu i$i tabi
<SSG> e tabi elektrik olmadan bugun tuvalete giremiyoruz
<aib> Zeus: evet, CPU yapisi geregi bu 36 05 00 belli bi yere 
    yazildigi anda x'e 5 degerini veriyo
<mengus> :)
<mengus> bu noktada
<cortez> SSG: hahaha :)
<Zeus> :)
<mengus> iki saattir anlattigimiz 0 nedir 1 nedir e deginelim
<aib> +m ?
<mengus> CPU icin 1: elektrik geciyor
<mengus> 0: elektrik gecmiyor
<mengus> demektir teorik olarak
<Zeus> mengus: anla$tik.
<cortez> bi$i sorcam
<cortez> elektrik kaÁagi olursa program bozuk mu Áikar?
<cortez> :)
<detay_PRG101> bu sorunu ciddiye almak cok guc cortezim
<mengus> ben daha ciddi bi soru soracam
<Ancyreum> :)
<tuonela> 2 kere elektrik gecince bilgisayar 3 rakamInI mI 
    anlIyo yani 
<mengus> $imdi durmadan devam edebiliriz ya da bir 5 dakika 
    mola verebiliriz
<tuonela> mola
<cortez> devam
<Ancyreum> mola verelim sigara molasi
<detay_PRG101> mola verilsin derim
<Ancyreum> sonra devam edelim
<Ancyreum> olur mu
<Ancyreum> =
<woe> evet mola iyi olur
<ferss> molaa
<mengus> ok
<mengus> o zaman
<SSG> ben de kola alayim
<mengus> bir 5 dakika mola veriyoruz
<mengus> ihtiyac molasi
<mengus> sonra kaldigimiz yerden devam
<mengus> moladan sonraki konumuz: ozel kelimeler (reserved 
    keywords)
<cortez> peki bi$i daha sorucam interpreted dillerde cpu ya 
    gidio dimi
<orqan> okurken yoruldum birakmaya gelmiyor :)
<mengus> cortez: elbette
<mengus> her $ey cpudan gelir cpuya doner
<Arbalest> ehem buradaydIm zaten
<SSG> meng: hahaha
<Zeus> SSG: abi tuvalete gidilir elektrik olmadan da gorerek 
    gitmek ba$ka bir $ey tabi :)
<mengus> bu arada mola verdik diye soru sormamazlik etmeyin, 
    ben buradayim cevaplarim
<mengus> hatta ben ne biz burdayi cevaplariz i$te :)
<cortez> yani $u an senin attigin mesaj bile cpuda derleniomu 
    yoksa ˆnceden derlenmi$ bu program kendisimi gˆsterio yazdiklarini
<mengus> 'derlenmek' degil
<mengus> ama cpu'da daha onceden derlenmi$ bir program 
    tarafindan 'i$leniyor'
<mengus> (process ediliyor)
* aib kissadan hisse: bilgisayara verdiginiz her turlu deger 
    (sayi olsun isim olsun renk olsun) hafizaya yazilirken sayilara 
    donusturuleceginden, bu degerin _turunun_ ne oldugunu iyi bilmeniz gerekir.
<mengus> ve binbir dereden su getirmek suretiyle internet 
    uzerinden sizlere ula$iyor
03/07/22 21:13:48 * aib ornegin bilgisayar hafizasinda "sari" rengi de "ahmet" 
    ismi de 1293823 sayisina denk geliyorsa, hafizadan "1293823" degerini 
    aldiginizda bunun "sari rengi" mi yoksa "ahmet ismi" mi oldugunu bilmek icin 
    onceden belirlediginiz ture bakmak zorundasiniz.
<cortez> hiii
<cortez> ama
<cortez> senin attigin mesaj
<cortez> 010 hedhˆd diye bana gelip benim cpu mda proses 
    edilio dimi
<aib> cortez: evet
<aib> su anda ekranda gordugunuz hersey bi sayi, cesitli 
    programlar tarafindan harflere ve harflerden latin alfabesine donusturulerek 
    bize sunuluyor
<cortez> oha ekranda gˆrd¸g¸m imajlardami sayi
<detay_PRG101> hersey 
<cortez> bi an acidim cpu lara
<mighty_smite> binary sayilar kayiyor her yerden yiyom kafayi
<detay_PRG101> dinledigin mp3 ler de
<ferss> matrix!
<detay_PRG101> imajlarda
<detay_PRG101> videolarda
<mengus> teorik bir ilginclik sunayim sizlere
<Arbalest> bu askerdeki hiyerar$i gibi degil mi, yani sizin 
    burada yazdIgInIzdan en son derlenen program ya da script sorumlu? yani 
    Áavu$ varken generale ÁIkamIyorsun 
<emirhan> ps7 $ifre arIom acele
<cortez> emihan oha
<coldplay> cpu yu yormayan tek$ey audio cdler sanIrIm 
<mengus> ornegin bir resim dosyasiyla bir mp3 dosyasinin 
    header (tanim) kisimlari haricinde kalan tum yerleri ayni olabilir
<cortez> hayir
<cortez> onlarda bence
<mengus> bunlari farkli programlar yorumladiginda
<mengus> farkli sonuclar ortaya cikar
<coldplay> eger ses cdromun kartIna baglIysa...
<syk> cpu aslInda yorulmaz!
<mengus> pratikte cok mumkun degil ancak, imkansiz degil.
<aib> mengus: o header'i da o dosyanin "type"i olarak 
    dusunebilir miyiz... int, string, mp3, jpeg gibi ?
<UnConscious> matrix'te 2,3,5 gibi 10 tabanlI sayIlar yanInda 
    Áin alfabesinden harfler de akIyor, yani bu adamlar binary nedir bilmiyorlar 
    mI yoksa ne?
<cortez> yani ben mp3 ¸ acdsee ile aÁsam
<cortez> ?
<mengus> aib: evet du$unulebilir
<Ancyreum> ya bisi sorcam belki aptalca olcak ama
<Ancyreum> eskiden oynadIgIm atari, amiga gibi makinelerde cpu 
    esasIna mI dayaniyordu ?
<mengus> coldplay: orada da cd'den gelen veriyi ses kartinin 
    i$lemcisi i$ler. CPU yorulmaz ama arada yine bir i$lemci var.
<Ancyreum> yani aynI i$lemler onlar icinde gecerlimiydi
<mengus> Ancyreum: evet.
<mighty_smite> UnConscious : artizlik yapior onlar 
    bilmediklerinden degil
<cortez> o halde $ˆyle bi baglantikurabiliriz mesaj olayinda
<cortez> client>server>client2 cpu hmm
<mengus> hatta buzdolabinda da gecerli ayni i$lemler :)
<Ancyreum> ciddimisin ?
<cortez> mengus: ordadami 0101 var?
<mighty_smite> bu mola uzarsa hayatin anlamina giricez
<coldplay> mengus: ucuz ses kartlarInda da var mI bu i$lemdci?
<cortez> coldplay: hayir sanirim
<mengus> evet herkes tamam mi
<aib> coldplay: hepsinde var
<cortez> bi$i daha sorcam
<cortez> son
<Ancyreum> evet
<cortez> 010110 i$lemleri sadece ve sadece cpu da oluyo dimi 
    keran kartinda falan olmuyo
<aib> yoo her yerde var
<compumaster> heheh.
<detay_PRG101> cortez: bildigin tum elektronik donanim binary 
    data i$liyor
<aib> ekranin kapatma dugmesine bastiginda bile bi yerlere 
    010101'ler gidiyo
<compumaster> aklIna gelen heryerde var cortez.
<detay_PRG101> cep telefonlari bile
<compumaster> saatlerde arabalarda bile
<mengus> ba$ka sorusu olan? onceki konularla ilgili kafasina 
    bi$eyler takilan?
<aib> hatta ben bile 0-1'lerlen isliyorum ama caktirmiyorum
<detay_PRG101> sesi 1 ve 0 lara donusturup yolluyor
<mighty_smite> 8 brilik teknoloji harikasi : cep telefonlari
<mighty_smite> heh
<cortez> hmm o zaman bu bitler Áok az elektrik harcio
<SSG> "dijital" olan her $ey 0-1'le cali$ir
<aib> ba$ka sorusu olan? onceki konularla ilgili kafasina 
    bi$eyler takilan?
<detay_PRG101> cortez: nasil 1 ve 0 sese donu$ur, anlamak 
    istersen eski ta$ plaklari incelemen gerekir.
<Ancyreum> int konusunun bi daha ustunden gecebilirmisin?
<mengus> Ancyreum: tabii, nesinin?
<aib> ben toparliyim mi?
<detay_PRG101> plak uzerinde birsuru cukur ve tepecik sese 
    donusur
<detay_PRG101> temel prensip aynidir
<Ancyreum> 32 bit ve int olayi
<mengus> tam olarak nesini anlamadin, oyle anlatalim
<Ancyreum> aslInda int i hiÁ annlamadIm i$te
<mengus> ok
*** Mode "+m" by mengus
<mengus> bir int'in ustunden gecip
<mengus> sonra reserved keywordleri anlatacagim
<mengus> $imdi int dedigimiz veri tipi,
<mengus> "tamsayi" degi$kenleri depolamak icin kullanilir, 
    integer'in kisaltilmi$idir
<mengus> tamsayilar kumesi, ilkokul bilgilerimiz i$iginda 
    bildigimiz kadariyla
<mengus> 'sonsuz' bir kumedir
<mengus> ancak ne i$lemcimizin i$lem gucu, ne de hafizamiz 
    sonsuz olmadigindan
<mengus> 'bilgisyarin kullanabilecegi tamsayilar kumesi' 
    'sinirli' olmak zorundadir
<mengus> bu sinir ise
<mengus> bilgisayardan bilgisayara degi$ir
<mengus> kimi bilgisayarlarda 16 bit (yani 16 haneli, ikilik 
    tabanda bir sayi) kimilerinde 32- bit vs olabilir
<mengus> 16 bitlik bir tamsayinin degeri
<mengus> + 2 ¸zeri 16 ile -2 ¸zeri 16 arasinda degi$ir
<mengus> ki bu da +/- 65536 demektir
<mengus> burada anla$ilmayan bi$ey kaldi mi?
03/07/22 21:25:35 *** Mode "-m" by mengus
<Ancyreum> yok tesekkur ederim mengus
<mengus> tamam
<mengus> devam ediyoruz o zaman
*** Mode "+m" by mengus
<mengus> $imdi her programlama dilinde 'reserved keyword' 
    denen, onceden programlama dilinin kendisine ayrilmi$ kelimeler vardir
<mengus> ornegin 'if' hemen hemen her programlama dilinde ozel 
    bir kelimedir
<mengus> ozel kelimelerin "ozel"liklerinin kaynagi, dilden 
    dile degisir, genellikle bu isimlerde fonksiyon ya da degisken tanimlanamaz
<mengus> cok onemli bir kavram olmasa da, uzerinden gecmek 
    gerektigini du$undum
<mengus> $imdi aib, 'statement' kavramini anlatacak
<aib> statement'lar ise cok onemli bir karamdir :)
<mengus> :)
<aib> sanirim turkce karsiligi "beyanat" olmakla birlikte
<aib> programa ne yapacagini anlatirlar
<aib> bi programda yazdiginiz seyin COGU statement'tir
<aib> su ki;
<aib> bir program yazmak istiyorsunuz, ve yapacagi sey cok 
    basit
<aib> kullanicidan bir deger alacak
<aib> bunu daha sonra tekrar gorebilmek icin bir variable'a 
    kaydedicek
<aib> ve bu degeri ekrana bastiracak
<aib> aslen yazdiginiz dile ve yazis stilinize gore degisse de
<aib> boyle bir program uc statement'tan olusur:
<aib> 1) kullanicidan degeri al
<aib> 2) degeri degiskene kaydet
<aib> 3) degiskendeki degeri ekrana yaz
<aib> gordugunuz gibi, programda yapacaginiz her 'i$' icin bir 
    statement gerekmektedir
<aib> statement'lar kod stili guzel insanlar tarafindan 
    yazildiginda genelde bir satira bir tane dusecek sekildedir
<aib> yani program statement (enter) statement (enter) 
    seklinde yazilir
<aib> hatta asp ve basic gibi dillerde, tek bir satira bir 
    statement yazilabilir en fazla <enter>la 
    algilanir
<aib> bunun disinda her dilin kendine ozgu bir statement 
    bitirisi vardir ama buna fazla deginmeye gerek yok
<aib> bi programin ne yaptigini anlayabilmek icin once 
    kodundaki statement'lari ayirip ona gore incelemeniz gerekir
<aib> ayni sekilde yazarken de, programin yapacagi isi 
    statement'lara ayirip oyle yazarsiniz
<aib> yani dedigim gibi "kullanicidan bi sayi alip bunu 
    degiskene koyup ekrana yazan program"i ben 3 statement'a ayirdim
<aib> 1) al 2) koy 3) yaz seklinde.. yukarda yazmistim
<aib> mengus'cugum 3 soru var, ben onlara bakarken sen 
    statement delimiteri kisaca gecer misin ?
<mengus> ok
<mengus> 'statement delimiter' denen $ey
<mengus> programlama dilinin 'compiler'inin ya da scripting 
    dilinin 'interpreter'inin
<mengus> 'bu statement bitti' yi algilamasina yarar
<mengus> aib'nin bahsettigi gibi
<mengus> visual basic gibi dillerde
<mengus> bu 'new line' yani 'yeni satir' karakteridir (enter'a 
    bastiginiz zaman ortaya cikan budur)
<mengus> c dilinde ";" karakteri
<mengus> bir statement'in sonlandigini gosterir
<mengus> bu da demektir ki c'de 'ayni satira' birden cok 
    statment yazilabilir
<mengus> statement1; statement2;
<mengus> gibi
<mengus><UnConscious> bir statement birden fazla satIr tutabilir 
    mi peki? bunu da cevaplamis olduk sanirim
<mengus> evet :)
<mengus> ancak dedigimiz gibi
<mengus> her programlama dilinin 'delimiter'i yani 
    'sinirlayicisi' farklidir
<mengus> kavram hakkinda sorusu olan?
<aib> ok
<tuonela> bu verdigin basit ˆrnegi bir dilde yazabilir 
    misin C falan 
<aib> ve beraberinde
<Ancyreum> degiskeni kullanIcIdan al
<Ancyreum> ekrana yaz olmaz mI?
<Ancyreum> illa degi$kene yazmak zorundamI?
<aib> Ancyreum onceki ornegimi iki statement'ta dusunmus
<aib> 1) kullanicidan degeri al ve degiskene aktar
<aib> 2) degiskeni ekrana yaz
<aib> dedigim gibi, herkes ayri dusunebilir bu konuda
<aib> hatta bunu 4 kerede yapmak da mumkundur:
<aib> 1) kullanicidan degeri al a'ya yaz
<aib> 2) b'ye a'nin degerini yaz
<aib> 3) c'ye b'nin degerini yaz
<aib> 4) c'yi ekrana yazdir
<aib> sonucta ortadaki problem belliyse buna gore bir sonuc 
    elde etmek sizin elinizdedir
<aib> ve bu baglamda yazdiginiz programlar farklilik 
    gosterecektir
<Zeus> statement ile dos' ta prompt' a yazdigimiz komut 
    e$degerdir diyebilir miyiz?
<aib> bi baglamda diyebiliriz
<aib> aslinda dos'un da cok basit bir programlama (scripting) 
    dili vardir: bat dosyalari
<aib> bat dosyalari, ENTER ile ayrilmis komutlardan ibarettir
<aib> simdi c'den ornek birkac statement yazacagim
<aib> tuonela'nin istegi uzerine
<aib> yalniz ornege fazla kafa yormayin
<aib> int c;
<aib> c = kullanicidanTamsayiAl();
<aib> printf("%i\n", c);
<aib> hemen aciklamasini geciim
<aib> statement 1: int c; c'yi bir tamsayi olarak belirle
<aib> statement 2: c = kullanicidanTamsayiAl(); kullanicidan 
    tamsayi alip bunu c degiskenine yaz
<aib> statement 3: printf("%i\b", c); bu degeri ekrana yazmak 
    icin printf komutunu kullan
<aib> bu program kesinlikle 3 statement'dan olusmak zorunda 
    degildir ama benim aklima gelen bu ornekti
<aib> buradaki kullanicidanTamsayiAl ve printf ise birer 
    fonksiyon iyi
<aib> fonksiyonlarin ne oldugunu anlatmasi icin mengus'a 
    mikrofonu uzatiyoruz...
<mengus> :)
<aib> eger sorusu olan yoksa
*** Mode "-m" by aib
<tuonela> burada bir tamsayIyI bir fonksiyon olarak belirledik
<aib> hayir buradaki tamsayi c
<tuonela> c = .. dedik sonra?
<aib> kullanicidanTamsayiAl ise tamsayi verecegini umdugumuz 
    bi fonksiyon
<mengus> tuonela: az sonra anlatacagim onun nasil yazildigini
<tuonela> tamam
<mengus> ve niye boyle gorundugunu
<aib> statement'lar anlasildi mi?
<Ancyreum> evet
<tuonela> eet hocaam
<aib> yukardaki program tek bir statement'ta da yazilabilirdi
<aib> yazmiyorum :)
<mengus> :))
<Ancyreum> :)
<mengus> devam ediyorum?
*** Mode "+m" by mengus
<aib> tabi
<mengus> "Fonksiyon nedir, yenir mi?"
<mengus> bir fonksiyon (function) bir i$i yapmak uzere 
    yazilmi$ bir kod blogudur
<mengus> kod blogu nedir?
<mengus> bir 'statement lar grubudur' yani ornek bir fonksyon 
    tanimi $oyle olabilir
<mengus> function ornek() {
<mengus> statement1;
<mengus> statement2;
<mengus> }
<mengus> burada parantez icinde bu { ve } nedir onu anlatayim
<mengus> bunlar da 'kod blogu sinirlayicilari'dir
<mengus> ve statement sinirlayicilari gibi, her dilde farkli 
    olabilir
<mengus> az evvel verdigim ornek
<mengus> c ve benzeri dillerde kullanilan sinirlayicilar idi
<mengus> ancak ornegin visual basicte
<mengus> function ornek()
<mengus> statement 1
<mengus> statement 2
<mengus> end function
<mengus> $eklinde kullanilir
<mengus> 'ba$i belli sonu belli bir kod bloguna fonksyon 
    denir'
<mengus> fonksyonlar temel olarak ikiye ayrilir:
<mengus> - bir deger donduren fonksiyonlar
<mengus> - bir deger dondurmeyen fonksiyonlar
<mengus> bir deger dondurmek ne demektir, en iyi $ekilde bir 
    ornekle anlatilabilir:
<mengus> function kare(x) {
<mengus> return x*x;
<mengus> }
<mengus> bu yazdigimiz fonksiyon x 'parametre'sini alir
<mengus> ornegin
<mengus> kare(2)
<mengus> dedigimiz zaman bu fonksiyonun 'dondurecegi' deger
<mengus> 4
<mengus> olacaktir
<mengus> az evvel aib'nin yazdigi ornek koddaki
<mengus> kullanicidanTamsayiAl()
<mengus> fonksiyonu da, tam sayi donduren bir
<mengus> fonksiyondur (halihazirda boyle bir fonksiyon yoktur 
    tabii, karisiklik olmasin:))
<mengus> dolayisiyl
<mengus> a
<mengus> int x
<mengus> x= kullanicidanTamsayiAl();
<mengus> dedigimizde
<mengus> x'i bu fonksiyona degil
<mengus> bu fonksiyonun dondurdugu degere e$itlemi$ oluruz
<aib> benim umdugum sekilde calisiyorsa kullanicinin ekrana 
    yazdigi bilgiyi tamsayiya cevirip x'e koyacaktir... di mi ?
<mengus> evet
<mengus> deger dondurmeyen fonksiyonlar ise, tahmin ettiginiz 
    uzere, bir deger dondurmeyen (en kotu ihtimalle "0" donduren) 
    fonksiyonlardir
<mengus> deger dondurmeyen bir fonksiyon neye yarar peki 
    diyeceksiniz
<mengus> hemen $oyle anlatayim
<mengus> function imdat() {
<mengus> polisiAra;
<mengus> }
<mengus> bunun bir deger dondurmesine gerek yoktur,
<mengus> polisiAra statement'ini calistirir
<mengus> cok fiktif bir ornek oldu ama umarim anla$ilmi$tir
<mengus> buraya kadar anla$ilmayan bir $ey var mi? zira onemli 
    bir konu bu
*** Mode "-m" by mengus
<cortez> if evde hirsiz var; imdat(); ? $eklindemi Áagrilio 
    imdat
<aib> cortez: if nedir ?
<tuonela> ehehe
<Ancyreum> :)
<aib> mengus: benim belirli 4-5 tane statement'i devamli 
    olarak kullanmam lazim. n'apiim her seferinde copy paste mi ediim gereken 
    yere?
<cortez> :) yani anla i$te
<mengus> cortez: istedigin $ekilde cagirabilirsin
<mengus> ancak bu fonksiyon bir deger dondurmuyorsa
<mengus> ve eger dil deger dondurmeyen dilleri buna uygun 
    $ekilde handle etmiyorsa
<mengus> x=imdat()
<mengus> dediginde erroru yersin :)
<tuonela> hocam peki
<F5> Áok pardon bu ne dersi ? asp mi 
<cortez> ha yani function lar programlar Áali$tirildiginda 
    i$lenmior dimi ancak Áagrildiginda
<aib> PRG101
<Ancyreum> :)
<aib> cortez: evet
<mengus> cortez: evet
<aib> mengus: benim belirli 4-5 tane statement'i devamli 
    olarak kullanmam lazim. n'apiim her seferinde copy paste mi ediim gereken 
    yere?
<tuonela> x = kullanicidantamsayial() dendiginde parantez 
    icine bi$ey yazIlmalI mI
<mengus> aib: ok
<mengus> tuonela: 
<mengus> fonksiyonun tanimina gore
<mengus> ornegin demin yazdigim kare(x) fonksiyonunda
<mengus> x gerekli bir parametredir
< if evde hirsiz var; imdat(); ? $eklindemi 
    Áagrilio imdat> hala dondurmeyen fonksiyon mu bu durumda
<aib> coldplay: bilmiyoruz fonksiyonu gormedik
<SSG> olur mu
<mengus> ancak, kullanicidantamsayial() fonksiyonunun 
    taniminda
<mengus> function imdat() {
<mengus> polisiAra;
<mengus> }
<mengus> eger gerekli bir parametre tanimlanmami$sa
<mengus> bir $ey yazmak gerekmez
03/07/22 21:55:00 *** Join: hmmzie ([email protected]) 
<SSG> function polisiAra() {
<mengus> coldplay: fonksiyonun nasil cagirildigi ile degil, 
    nasil tanimlandigi ile ilgilidir
<SSG> dial("155");
<mengus> deger dondurup dondurmeyecegi
<tuonela> eheheh
<SSG> if(problem) return -1; else return 0;
<SSG> }
<cortez> ˆeh
<cortez> :)
<tuonela> ;)
<mengus> SSG: boyle olsa bile
<aib> kendim bi soru sorup cevaplayabilir miyim?
<cortez> SSG: comment ta koy yanina aÁiklama olarak :)
<mengus> sonucta imdat fonksiyonundan bir $ey dondurmedigim 
    surece, di$ariya bir $ey donmeyecektir
<mengus> ancak bunlar ile kari$tirmanin anlami yok $u a$amada
<SSG> "problem" burada global bir degi$ken.. dial'da problem 
    olursa icini duruma gore 0 ya da -1 yapiyor
<coldplay> padon bi$i sorcam ... degi$ik verilerle degi$ik 
    sonuÁlar veren fonk. mu donduren oluyor?
<mengus> coldplay
<mengus> hayir
<aib> eveet
<mengus> her fonksiyon degi$ik verilerle degi$ik sonuclar 
    verebilir
<aib> sana diildi 
<tuonela> eheheh
<mengus> sonuc vermeyebilir
<mengus> her $ey olabilir
<cortez> SSG: 0 ve -1 hayir ve evete mi tekabul ediyo
<mengus> ornegin
<aib> cortez: ssg nasil tanimlarsa oyle
*** Mode "+m" by mengus
<SSG> cortez: ben uydurdum kafadan
<mengus><coldplay> padon bi$i sorcam ... degi$ik verilerle degi$ik sonuÁlar veren fonk. mu donduren oluyor?
<mengus> buna cevap vereyim
<mengus> bir fonksiyon di$aridan veri alabilir
<mengus> kare orneginde oldugu gibi
<detay> ozetle, bir fonksyion bir deger dondurebilir yada 
    dondurmeyebilir. bu tamamen ihtiyaca yonelik bir hadise. 
    login(username,password) size isim $ifrenin ba$arili olup olmadigini 
    dondurebilir, ama mesela playSound() fonksiyonu sadece ses cikartacaktir, 
    sesini cikartir bir deger dondurmez
<mengus> ya da almayabilir
<mengus> kullanicidantamsayial
<mengus> da oldugu gibi
<mengus> fonksiyonun deger alip almamasiyla bi$ey dondurup 
    dondurmemesinin baglantisi yoktur
<mengus> bir fonksiyona 'bu degeri dondur' demedigimiz surece 
    bir deger dondurmez
<mengus> kare fonksiyonuna c dilinde 'bize x*x in degerini 
    dondur' dedik
<mengus> ancak imdat() fonksiyonuna hic bir $ey dondurmesini 
    soylemedik
<mengus> fonksiyonun bir $ey dondurmesi demek ise $udur
<mengus> 'bu fonksiyon cali$tigi zaman, tanimlandigi veri 
    tipinde bir deger olarak kullanilabilir'
<mengus> x=kullanicidanTamsayiAl()
<mengus> daki gibi
<mengus> kullanicidanTamsayiAl() fonksiyonu diyelim ki 3 
    degerini dondurdu bize
<mengus> x=3
<mengus> demek ile ayni kapiya cikar bu
<mengus> ya da
<mengus> x=kare(3);
<mengus> dersek
<mengus> x'in degeri 9 olacaktir
<mengus> anla$ilmayan bir yer?
*** Mode "-m" by mengus
<detay> kare bir$ey dondurmez ise hata alinacaktir
<detay> kare() daha dogrusu
<SSG> fonksiyonlara programlama dilinde neden ihtiyac 
    duyuldugundan bahsetmi$ miydik?
<tuonela> kullanIcIdantamsayial() fonksiyonu duruma gˆre nasil 
    farkli degerler dˆnd¸recek
<aib> evet fonksiyonlardan bahsederken sonlarina () koymakta 
    fayda vardir
<mengus> SSG: sen bahset istersen
<aib> tuonela: kullanici 3 yazarsa 3 dondurucek
<aib> tuonela: 5 yazarsa 5
<SSG> bahsedeyim
*** Mode "+m" by mengus
<SSG> efendim fonksiyonlar program yazmayi kolayla$tirmak icin 
    yaratilmi$lardir
<SSG> bir programi yazarken surekli tekrar eden ortak 
    i$lemleri bir fonksiyonda toplayip kisaltmamizi saglar
<SSG> bu ayni zamanda programimizin ayni i$i muhtelif yerlerde 
    yapan parcalarinda sadece fonksiyonu degi$tirerek tum programi 
    guncelleyebilmemizi saglar
<SSG> ornek vereyim basitce
<SSG> butun ek$i sozluk yazarlarinin nick'lerini sonuna " beni 
    yakalayamaz ki" diye yazan bir program yazacagiz
<SSG> bunun icin seceneklerimizden biri
<SSG> alt alta "mengus beni yakalayamaz ki" "aib beni 
    yakalayamaz ki" yazdiran bir kod yazmak olabilir
<SSG> yazayim hemen
<SSG> print "mengus beni yakalayamaz ki"
<SSG> print "aib beni yakalayamaz ki"
<SSG> print "michael jackson beni yakalayamaz ki"
<SSG> gordugunuz uzere cok fazla efor harcadim ve terledim
<SSG> oysa ki bir fonksiyon yazsam
<SSG> function yaz(kim) {
<SSG> print(kim+" beni yakalayamaz ki");
<SSG> }
<SSG> sonrada programimi
<SSG> yaz("mengus");
<SSG> yaz("aib");
<SSG> yaz("michael jackson");
<SSG> a cevirsem gordugunuz uzere efordan kazandim
<SSG> ayrica "yakalayamaz ki" cumlesinde bir yazim hatasi 
    yapmi$ olsa idim tum source'u ba$tan editlemem gerekecekti
<SSG> oysa ki bunda sadece fonksiyonu degi$tirmem yeterli
<SSG> ben yaz fonksiyonunu
<SSG> function yaz(kim) {
<SSG> print(kim+" hayvanin tekidir");
<SSG> }
<SSG> olarak degi$tirsem programimimin ciktisi da buna gore 
    degi$ecekti
<SSG> fonksiyonlari olu$turmamizin amaci da programlarimizi 
    boyle moduler parcalara bolup kodlamamizi kolayla$tirmak ve anla$ilir hale 
    getirmektir
<SSG> sorusu olan?
*** Mode "-m" by SSG
<aib> ** ayrica fonksiyonu uste mi alta mi yazacaginizi hic 
    dusunmeyin, simdilik "fonksiyon" konseptini anlayin yeter... konsept 
    anlatiyoruz cunku.. dilden dile degisir neyi nereye yazacaginiz **
<Ancyreum> tamam sorun yok
<mengus><tuonela> bir fonksiyon ba$lI ba$lIna bir kodun b¸t¸n 
    olanaklarIna sahip midir?
<mengus> buna cevap vereyim
<mengus> bir fonksiyon, kendi icerisinde fonksiyon icermek 
    haric, fonksiyon di$inda yapilabilecek her $eyi icerebilir
<mengus> yani bir fonksiyonun icinde baska bir fonksiyon 
    tanimlayamazsiniz
<mengus> bunun di$inda her $eyi yapabilirsiniz
<tuonela> ama cagirabiliriz*
<tuonela> ?
<mengus> evet
<tuonela> cok $Ik
<mengus> bir fonksiyonun icinden ba$ka bir fonksiyonu 
    cagirabilirsiniz
<mighty_smite> recursive functionlar ornek cagirmaya mesela
<tuonela> ˆyledir de biz bilmiyoz onnari daa ;(
* detay notu: fonksiyon icerisinde fonksyion cagirilabilir, sadece fonksiyon bloku icerisinde yeni bir fonksiyon tanimlanamaz
<aib> dilden dile degismez mi o?
<mengus> benim bildigim kadariyle degi$mez. yanli$im varsa 
    duzeltin
<mengus> ok
<aib> benim de aklima gelmiyo ama kesin laf etmeyelim dedim
<mengus> $imdi
<SSG> object pascal'da (delphi) fonksiyon icinde fonksiyon 
    tanimlanabilir
<tuonela> o yea
<tuonela> bu cok iyi
<mengus> demek ki tanimlanabildigi diller de varmi$ :)
<Ancyreum> :)
<tuonela> sonra o tanImlanan fonksiyonda tekrar ba$takInI 
    cagIrarak loopa da sokarIz off ;)
<UnConscious> ˆyle bir durumda iÁeride tanImlanan fonksiyon 
    birinci fonksiyon i$ yaptIktan sonra silinir mi?
<mighty_smite> dikkat et infinite loop'a sokma :)
<aib> UnConscious: hayir fonksiyonlar kod olduklari icin 
    silinmez
<Arbalest> minicik bi$ey sorabilir miyim
<mengus> Arbalest: tabii
<Arbalest> $imdi efenim, bizim bu dersteki amacImIz, 
    delimeter, fonksiyon, compiler gibi $eyleri duydugumuzda apI$mamak degigl mi
<aib> aynen oyle
<caesar> :)
<mengus> eh evet. ayrica diger programlama dilleri ile ilgili 
    dersleri rahatca kavramak
<tuonela> hehe
<mengus> SSG: yok daha diil :9
<Arbalest> yani biraz fazla ˆgrenme arzusuyla yanIp 
    tutu$uyoruz gibi geldi bana
<Arbalest> zannedersem $u anda fonksiyon yazmak durumunda 
    degiliz biz Áˆmezler
<mengus> Arbalest: tabii degiliz
<mengus> digerlerini de i$lemek iyi olur gibi geliyor bana
<mighty_smite> arrayleri falan da isleseydiniz
<mengus> mighty_smite: gun gelir sen i$lersin
<mengus> ok
<mengus> devam o zaman
*** Mode "+m" by mengus
<aib> son bir ornek fonksiyon yaziim gecelim mi mengus?
<mengus> $imdi kahtali aib sizlere i/o mekanizmalarini 
    anlatacak
<mengus> diyordum ki
<mengus> yaz da gecelim :)
<aib> function topla(x, y) {
<aib> z = x + y;
<aib> return z;
<aib> }
<aib> simdi bu fonksiyon, parametre olarak x ve y aliyo
<aib> sonra icinde bunlari toplayarak z'ye koyuyo
<aib> sonra z'yi donduruyo
<aib> yani
<aib> baska bi yerde
<aib> a = topla(5,5); yazarsak a'nin degeri 10 oluyor
<aib> fonksiyon boyle olsaydi
<aib> function topla(x, y) {
<aib> z = x + y;
<aib> return 1;
<aib> }
<aib> a = topla(5,5); dedigimizde a'nin degeri 1 olacakti
<aib> cunku fonksiyonun dundurdugu deger (return'un yanindaki) 
    1
<aib> ustte z'yi donduruyodu, z de x ve y'nin toplamina esitti
<UnConscious> return yazmasak da direk print(z) diyerek 
    z'nin degerini yazdIrabilir miydik?
<aib> bazi diller fonksiyon icinde tanimli degerlerin disa 
    cikmasini onluyor
<mengus> araya girmek gibi olacak
<mengus> ozur dileyerek
<aib> mesela c'de olsa print(z) dedigimizde C bize "z ne ulan" 
    derdi
<mengus> $unu ekleyeyim:
<mengus> return yazmasak, print(z) yazsak,
<mengus> z'nin degerini ekrana yazdirirdik
<mengus> ancak
<mengus> a=topla(3,5);
<mengus> dedigimizde
<mengus> a'nin degeri 8 olmazdi
<mengus> ekrana 8 yazilirdi, ancak a tanimsiz -ya da fonksiyon 
    ne donduruyorsa o- olarak kalirdi
<mengus> te$ekkur ederek susuyorum yine :)
<aib> (ikinci return 1 ornegine deginerek)
<orqan> o hal$de bunu yapmak salaklik degil mi? yani 
    naaparsan yap sonuc ayni?
<orqan> niye kullanioruz yani bunu? yapior muyuz bole 
    seyler?
<aib> tabii, topla() gibi bi fonksiyona toplam yerine 1 
    dondurmek kulliyen salaklik
<aib> lutfen rezilligimi yuzume vurmayin
<SSG> salak aib
<aib> ssg: lutfen dedim!
<hadara> direk return (x+y) diyemezmiydik peki?
<mengus> :)
03/07/22 22:18:37 * detay notu: bir onceki kod hatali bir kodun ornegidir, aib 
    bu konuda zaten gereken uyariyi yapti
<aib> gayet rahat derdik return x+y
<aib> ama iste ben 2 statement kullanmayi tercih ettim
<aib> z = y + x;
<aib> return z;
<aib> hadara tek kullanmayi tercih etmis, return y+x
<aib> simdi I/O olayina girmek istiyorum
<aib> derken...
<lhr> y+x*y desek ne olurdu peki
<aib> dil "y+x*y"ye ne deger veriyosa onu dondururdu
<aib> return y+x*y dedigimizi varsayiyorum
<aib> normal bir dil once x ve y'yi carpip sonuca y eklerdi ve 
    en son sonucu dondururdu
<aib> ama dedigim gibi bu bi konsept dersi, sizin 
    programladiginiz dilde * isareti "cikartma" anlamina gelirse ona gore 
    hareket eder
<aib> "I/O"ya gecmeden mengu bisiy diyicekmis:
<mengus> bir 'best practice' olarak
<mengus> islem onceligini dilin insafina birakmamanizi 
    oneririm
<mengus> carpma islemi toplamadan once yapiliyor olsa bile
<mengus> return y+(x*y)
<mengus> diyerek parantez kullanmanizi tavsiye ederim
<mengus> bu kadar, buyrun sayin aib
<aib> efenim I/O dedigimiz sey, input/output'un acilimi
<aib> gulmeyin ama turkcesi "girdi/cikti"
<aib> bilgisayarlarda, hatta muhendislikte her yerde 
    kullanilir
<aib> ama ben 2 onemli yerine deginecegim
<aib> 1) program icin girdi cikti
<aib> dedigimiz gibi program bilgiyi 'islemekle' yukumludur
<aib> bu manada, programa 'giren' her veri 'girdi/input', 
    cikan her veri de 'cikti/output' olarak belirtilir
<aib> yalniz, program KODU ve DEGISKENLERI ile bir butun 
    sayildigindan
<aib> programin bir degiskene bisiy yazmasi
<aib> veya bir degiskenden deger okumasi INPUT, OUTPUT veya 
    I/O olarak nitelendirilemez
<aib> bunun disinda, programa 'disardan' gelen veriler 
    "input", programdan 'disariya' cikan veriler "output"tur
<aib> ornegin yine hesap makinesi programimizda
<aib> kullanicinin girdigi sayilar ve yapacagi islem, 
    kullanici tarafindan girilen 'input'lardir
<aib> cikti ise hesap makinesinin ekranina giden, islemin 
    sonucu, yani 'output'tur
<aib> konsept olarak baktigimizda,
<aib> PhotoShop
<aib> resim dosyasi 'girdisi' alan ve yine resim dosyasi 
    'ciktisi' veren bi program diyebiliriz
<aib> mengus beyin yazdigi SourSummitz de, zirve girdisi alan 
    ve hangi tarihte ne zirvesi oldugu ciktisini veren
<aib> bir organizasyon programi diyebiliriz
<aib> kabaca :)
<mengus> cok kabaca oldu, ama olsun, diyelim :)
<aib> pardon :)
<aib> 1) demistik, I/O'nun benim bahsedegim ikinci yonu ise 
    kullanici tarafidir:
<aib> 2) kullanici tarafi
<aib> bu ise cok daha basittir, bir program EGER kullanici ile 
    haberlesecekse, kullanici ona girdi verir ve cikti alir
<aib> programin kullanici ile haberlesen bolumune UI (user 
    interface/kullanici arabirimi) denir
<aib> eger bu arabirimde butonlar, resimler, cicekler varsa bu 
    UI bi GUI'dir... (GRAPHIC user interface/GRAFIK kullanici arayuzu)
<aib> girdi ve cikti islemlerinin tamamini (yani hem 1. hem 2. 
    dedigimiz seyleri) Isletim Sistemi araciligiyla yapar
<aib> isletim sistemi, kendisi icin yazilacak her dildeki 
    programlara, I/O kullanabilmesi icin cesitli fonksiyonlar bahsetmistir
<aib> mesela bi programin kullanicidan bir girdi almasi icin 
    klavyeyi bilmesi, tus vuruslarini dinlemesi gerekmez
<aib> program C ise scanf() gibi komutlar mevcuttur... PHP ise 
    zaten girisini web uzerinden yapmaktadir
<aib> pardon komut degil fonksiyon olucak scanf()
<aib> benzer sekilde, butun orneklerde gordugunuz gibi program 
    ciktilari "print" "echo" gibi fonksiyonlarla yapilmaktadir
<mengus> ne yapar bu scanf() fonksiyonu?
<aib> eger programin calistigi isletim sistemi veya script'i 
    interpret eden interpreter bu print komutunu bize bahsetmeseydi,
<aib> bizim programimiz ekran kartinin ayarlarindan tutun, 
    latin alfabesinin monitorde nasi gozukecegine kadar her seyini kendisi 
    hesaplamasi gerekecekti
<aib> oysa biz "print" dedigimiz anda topu isletim sistemine 
    atiyor, ve bunyesindeki fontlari vs. kullanarak guzel bir cikti vermesini 
    sagliyoruz
<aib> mengus: cok deginmek gereksiz olacak fakat, scanf(), 
    C'nin standart kutuphanelerinin birinde bulunan basit bir girdi 
    fonksiyonudur
<aib> hatali yazmaydiysam scanf("%i", &c); gibi bir ornekte, 
    ekrana yazilan tamsayiyi 'c' degiskenine aktaracaktir
<hadara> mouse pointer'in yer degi$tirmesi bir program 
    icin girdi midir? kodlarin mouse pointer'i onemsedigini varsayarsak...
<aib> 'onemseme' olayina iyi degindin, saniyede yuzlerce I/O 
    olan bi isletim sistemi bunlarin hepsini her programa yetistirmez
<aib> yani mouse pointer'i kullanmak istiyosaniz
<aib> isletim sistemine "arkadasim her mouse oynatildiginda 
    bana haber ver" dersiniz
<aib> ve boylece, isletim sistemi her bu olay oldugunda sizin 
    programa GIRDI verir... evet bu sizin program icin bir INPUT'tur
<aib> bu konuda anlasilmayan ?
*** Mode "-m" by aib
<tuonela> hatali yazmaydiysam scanf("%i", &c); gibi bir 
    ornekte, ekrana yazilan tamsayiyi 'c' degiskenine aktaracaktir
<hadara> i$letim sistemine ve programlama diline ragmen 
    print komutunu kendi elimizle nasil icra ederiz?
<tuonela> burayI anlaˆadIm
<Ancyreum> bu konu daha basitmi$ diyerlerinden oyuzden analdIm
<aib> hadara: isletim sistemini ignore etmek istiyorsan
<aib> hadara: onun yaptigi butun isleri yapmak zorundasin
<aib> hadara: bu yuzden, ekran kartinin destekledigi 
    cozunurlukten baslayip fontlari filan ayarlaman lazim
<aib> hadara: sonra isletim sistemi senin boyle bi hareket 
    yapmana izin verirse uzun bir kodla isi halledebilirsin
<aib> tuonela: o mengus'a giden scanf() fonksiyonunun 
    aciklamasiydi
<mengus> ne yapar bu scanf() fonksiyonu?
<aib> mengus: cok deginmek gereksiz olacak fakat, 
    scanf(), C'nin standart kutuphanelerinin birinde bulunan basit bir girdi 
    fonksiyonudur
<aib> hatali yazmaydiysam scanf("%i", &c); gibi bir 
    ornekte, ekrana yazilan tamsayiyi 'c' degiskenine aktaracaktir
<mengus> araya soktugum icin uzgunum
<mengus> hakikaten gereksiz idi :)
<aib> lafi mi olur
<tuonela> ;) taam
<tuonela> affoldun menguscum ;)
<aib> ama mesela C ogrenmediginiz surece gereginiz olmayacak 
    scanf()'i bilmeye
<tuonela> ogrencez ama
<aib> kaldi ki ben C bildigim halde kullanmamakta ozen 
    gosteriyorum
<tuonela> tamam o zaman
<mengus> :)
<tuonela> niye F harfi var hep printf scanf?
<aib> tuonela: bir dosyaya yazdirdigi/okudugu icin
<Arbalest> feminen komutlar bunlar
<mengus> :))
<Arbalest> ˆz¸r dilerim bir daha olmayacak
<tuonela> ;)
<aib> ha diyicen sen diyosun dosya, onceleri ekran dedin
<tuonela> misal dedim
<mengus> kurcalamayalim oralari $imdilik bence
<aib> evet evet gectim
<tuonela> taam
<SSG> "scanf = ks. scan formatted"
<tuonela> tama
<SSG> "printf = ks. print formatted"
<aib> aa dogru ya
<tuonela> m
<aib> dosyalar fprintf
<tuonela> hehe ;)
<Zeus> sondaki f kullanilmazsa ne olur peki? atiyorum c' de?
<tuonela> compile error verir bence
<aib> Zeus: print() fonksiyonu cagrilir
<aib> Zeus: print() fonksiyonu yoksa hata cikar
<aib> Zeus: varsa o kullanilir
<aib> Zeus: printf() tanimli degilken printf() kullanirsan da 
    ayni sey olur
<aib> veya printdflkjasdflkasdf()
<Zeus> aib: yani ba$inda print olan herhangi bir komut 
    print()' i mi cagirir?
<cortez> include falanda vardi sanirim
<cortez> bi include olmadan printf olmuodu
<aib> Zeus: hayir C'de cagirmaz
<UnConscious> ama printf() ˆnceden c tarafIndan tanImlI, degil 
    mi? 
<mengus> bi dakika
<mengus> $imdi her $ey cok kari$ti
<mengus> ben toparliyorum hemmen
*** Mode "+m" by mengus
<mengus> $imdi
<aib> UnConscious: hayir C fonksiyon tanimlamaz.. C'nin 
    kutuphaneleri tanimlar
<mengus> fonksiyon_adi()
<mengus> dedigimiz zaman yalnizca ve yalnizca fonksiyon_adi() 
    isimli fonksiyon cagirilir
<mengus> fonksiyon_adi1() ile fonksiyon_adi() farkli 
    kavramlardir
<mengus> eger
<mengus> fonksiyon_adi() isimli fonksiyon tanimli ise
<mengus> calistirilir
<mengus> degilse
<mengus> hatayi yersiniz kafaniza :)
<mengus> yeterli bi aciklama olmu$tur umarim?
*** Mode "-m" by mengus
<aib> hatta diline gore FONKSIyon_adi() ile Fonksiyon_Adi() 
    ayri fonksiyonlar olabilir
<mengus> sorusu olan yoksa kontrol yapilarini anlatmaya 
    ba$layacagim
<UnConscious> Fonksiyon_Adi dedigimiz zaman Fonksiyon_Adi() 
    ÁalI$tIrIlIr mI? yoksa sonuna () koymamIz zorunlu mu
<mengus> UnConscious: dilden dile degi$ir
<mengus> c'de () koymak gerekir
<SSG> pascal'da gerekmez
<aib> UnConscious: o da diline gore... ama programlama 
    konseptlerinden bahsederken fonksiyon adlarinin sonuna her zaman () koyunuz
<mengus> o parantezleri
<Ancyreum> mengus
<mengus> matematikteki gibi du$unun
<mengus> f(x)=x*4;
<tuonela> oo cok klas 
<mengus> eger fonksiyon parametre aliyorsa, parametreleri 
    parantezlerin icine yazarsiniz
<mengus> yoksa parantezlerin icini bo$ birakirsiniz
<Ancyreum> kucuk bi ara versek , 40 dakkadan sonra odaklanma 
    sorunlarI ba$lIyor insanlarInda!
<mengus> elbette
<tuonela> o yeah
<Ancyreum> sonra anlattIklarIn bo$a gitmese
<aib> az kaldi zaten
<mengus> bir 5-10 dakikalik mola daha verelim
<mengus> az kaldi
<aib> tek bir ana konu kaldi
<mengus> evet
<SSG> oh yeah!
<detay> mengus: bence son konu biraz daha ilgi alaka ister, 
    ara verelim bence
<aib> arkadaslar iki soru gecti konuyla alakasi olmadigindan 
    simdi yanitliyim
<aib> fonksiyon icinde z = y+x; dedikten sonra
<aib> fonksiyon disinda print z dedigimizde ne olacagi dile 
    baglidir
<aib> ornegin C'de fonksiyon icindeki degerler aksi 
    belirtilmedigi surece disari cikamaz
<aib> PHP'de filan da oyle
<aib> mengus: disardan icerdeki degeri dondurmeyi diyodu 
<mengus> susarim o vakit ve sorarim 'ey halk, devam etmeye 
    hazir misiniz?'
<Ancyreum> yep
<mengus> sess.. se..ah..sses?
<mengus> ba$liyorum sonra akti koktu demeyin
<aib> fa ister misin mengus'um 440 Hz civarinda>
<mengus> kofteburger: kolay gelsin
<aib> FAAAAA
<aib> sol muydu yoksa
*** Mode "+m" by mengus
<mengus> sol minor.
<mengus> $imdi sira geldi
<mengus> kontrol yapilarina
<mengus> $imdi bunlarin adi niye kontrol yapilari?
<mengus> kodun icinde bir $eyleri kontrol ediyorlar, ce$itli 
    durumlara gore ce$itli tepkiler veriyorlar
<mengus> ornegin 'eger a degiskeninin degeri 3 ise su kodu 
    calistir, degilse bu kodu calistir' gibi seyler soyleyebilmemizi saglayan 
    yapilardir
<mengus> temelde ikiye ayrilirlar
<mengus> conditional (durumsal, duruma gore)
<mengus> ve
<mengus> loop (dongu)
<mengus> yine her dilde farkli yorumlari, farkli 
    implementasyonlari olsa da
<mengus> temeldeki mantik aynidir
<mengus> conditional yapilar bir durumun dogrulugunu kontrol 
    ederek hareket ederler
<mengus> bir conditional yapida
<mengus> eger dogrulugu test edilen durum, dogru ise 
    cali$tirilmasi soylenen kod bir kez cali$tirilir ve gecer
<mengus> looplarda ise
<mengus> 'dogrulugu kontrol edilen durum, dogru oldugu surece' 
    cali$tirilmasi soylenen kod tekrar tekrar cali$tirilir
<mengus> inceleyecegimiz ilk kontrol yapisi, bir conditional 
    (durumsal) kontrol yapisi olan 'if...elseif...else'dir
<mengus> her zamanki gibi, yazim tarzina cok takilmayin, 
    mantigi kavrayin
<mengus> if conditional kontrol yapisi, sundugunuz durumun 
    dogrulugunu kontrol eder
<mengus> bir basit ornek ile ba$layalim
<mengus> if(a==3) {
<mengus> print "a nin degeri 3tur";
<mengus> }
<mengus> elseif (a==4) {
<mengus> print "a nin degeri 4tur";
<mengus> }
<mengus> else {
<mengus> print "a nin degeri 3 ya da 4 degildir";
<mengus> }
<mengus> $imdi yukarida yazdigimiz kod parcasi ne yapiyor?
<mengus> cumle haline getirelim
<mengus> "a degiskeninin degeri 3 ise 'a nin degeri 3 tur' 
    stringini ekrana yaz, a'nin degeri 3 degilse, a 'nin degeri 4 mudur? eger 
    oyleyse ekrana 'a nin degeri 4 tur' yaz. anin degeri 4 de degilse ekrana 'a 
    nin degeri 3 ya da 4 degildir' yaz"
<mengus> $imdi yukarida yazdigimiz kod parcasi C dilinin 
    syntaxina goredir
<mengus> ve burada kafaniza takilabilecek en onemli nokta
<mengus> "== nedir? niye = degil de ==?" olacaktir
<mengus> ancak $imdilik buna takilmayin diyecegim
<mengus> c'de esitligi test etmek icin boyle yapiyoruz
<mengus> visual basic gibi dillerde
<mengus> if a = 3 then
<mengus> gibi bir yazim kullanilir
<tuonela> elseifler arttIrIlabilir mi
<mengus> evet
<aib> else if konulmayabilir mi ?
<mengus> gerci elseif kullanimi da dilden dile degi$en bir 
    durum olsa da
<mengus> kullanilabildigi yerde, istedigimiz kadar elseif 
    kullanabiliriz
<mengus> 'bu degilse su mu, su da degilse o mu' diyerekten
<mengus> ve evet else if ler konmayabilir
<aib> else koymasak ?
<mengus> if(a==3) {
<mengus> ....
<mengus> }
<mengus> else {
<mengus> ...
<mengus> }
<mengus> diye bir kod da olabilir
<mengus> else'siz bir kod da olabilir
<mengus> zira
<mengus> 'sadece $u ko$ulun dogrulugunu test etmek istiyorum' 
    diyebilirsiniz
<mengus> ya da 'eger bu ko$ula uymuyorsa, ne olursa olsun $unu 
    yap diyebilirsiniz'
* detay notu: else if sayisi ne olursa olsun, belirtilen 
    kosullar disinda kalan her durum icin ELSE bloku kullanilir. else bloku bir 
    kez kullanilabilir.
<mengus> ilki icin yalnizca bir if, ikincisi icin if...else 
    kullanirsiniz
<mengus> elbette sadece e$itlik test edecegiz diye bir $ey 
    yok,
<mengus> if(a>4), if(b<2), if(c>=3)
<mengus> gibi testler yapabiliriz
<mengus> burada her dilin kendine ait bir 'mantik yorumlama'si 
    vardir
<mengus> if'in icindeki test 'dogru' ya da 'yanlis' olarak 
    yorumlanir
<mengus> her dilin dogru/yanlis tanimlamalari farkli olabilir
<aib> (conditional statement)
<mengus> ancak bilinmesi gereken
<mengus> if ile test ettigimiz statement DOGRU ise if blogunun 
    icindeki kod cali$tirilir
<mengus> degilse devam eder.
<mengus> bu konuda anla$ilmayan bir $ey?
*** Mode "-m" by aib
<Ancyreum> yok
<Ancyreum> bu konuda  kolaymI$
<tuonela> yok
<tuonela> eheh 2 ki$i kalmI$Iz uyumu$ herkes misal
<UnConscious> bence de yok gibi
<Ancyreum> 2 ki$i dinliyoruz heralde ?
<Ancyreum> :P
<Ancyreum> 3
<Zeus> 4. :)
<Ancyreum> :)
<aib> 5
<detay> 5
<mengus> eheh
<Ancyreum> :)
<tuonela> orqan da var biliuom hissediyom
<mengus> susanlari anlami$ farz ediyorum
<UnConscious> sukut ikrardandir diyelim gecelim
<UnConscious> ?
<mengus> :)
<mengus> ok
<mengus> $imdi conditional statement'larin detaylarina 
    girmeyecegim
<ilkerz_kodaranz> 6
<Arbalest> valla anladIm ben
<mengus> switch kontrol yapisini anlatacam
<mengus> akabinde aib while ve for dongulerini anlatacak, bu 
    geceyi kapatacagiz :)
<UnConscious> hocam bi$ey diycem
<Arbalest> iki buÁuk saattir ikrar ediyorum
<SSG> susanlari onemsemeyin onlar suser
<mengus> ahhahaha
<tuonela> mengus
<mengus> evet tuonela?
<tuonela> while ve for da kontrol yapisi di mi ama dˆng¸
<mengus> tuonela: evet
<UnConscious> degi$ken t¸rlerinden yalnIzca integer ve stringi 
    gˆrd¸k, ba$ka yok mu?
<aib> UnConscious: var ama dile gore degistikleri icin cok 
    fazla detaya inmedik
<UnConscious> ok :)
*** Mode "+m" by mengus
<mengus> "switch"
<mengus> $imdi, switch dedigimizi 'coklu if' olarak 
    du$unebilirsiniz
<mengus> yine yazimi dilden dile farklilik gosterir, kimi 
    dillerde adi bile farklidir, kimi dillerde yoktur ancak populer bir cok 
    dilde oyle ya da boyle bir 'switch' implementasyonu oldugu icin anlatacagimn
<mengus> yine bir ornek uzerinden gidelim
<mengus> switch(a) {
<mengus> case 1:
<mengus> print "a nin degeri 1":
<mengus> break;
<mengus> case 2:
<mengus> print "a nin degeri 2";
<mengus> break;
<mengus> default:
<mengus> print "a nin degeri 1 ya da 2 degil";
<mengus> break;
<mengus> }
<mengus> bunun aynisini
<mengus> if(a==1) {
<mengus> print "a nin degeri 1";
<mengus> }
<mengus> elseif (a==2) {
<mengus> print "a nin degeri 2";
<mengus> }
<mengus> else {
<mengus> print "a nin degeri 1 ya da 2 degil";
<mengus> }
<mengus> diye yazabilirdik
<mengus> yani yaptigi is ayni. ancak bazi durumlarda 
    programlama zamanindan (coding time), bazi durumlarda da calisma zamanindan 
    (run time) kazandirdigi icin tercih edilir
<mengus> $u anda bu farklarin ne olduguna deginmenin pek 
    anlami oldugunu sanmiyorum
<mengus> burayla ilgili sorusu olan?
*** Mode "-m" by mengus
<tuonela> case 1 demek degiskenin degeri 1 mi demek
<tuonela> yoksa onceden tanImlI mI "case"
<aib> evet parantez icindeki (a) case'len ayniysa o case 
    cailsir
<mengus> tuonela: asagidaki if statement ile yukaridaki switch 
    statement birbirinin aynisi
<tuonela> e$itlik dI$Inda bir $eyi kontrol edemez miyiz 
    switch() le
<mengus> ayni i$i yapiyorlar
<Wish> selamlar
<mengus> tuonela: hayir
<mengus> edilemez
<tuonela> hmm
<tuonela> tamam
<mengus> ba$ka sorusu olan?
<aib> tuonela: if.. else if..else'le yaparsin esitsizligi
<Ancyreum> yok
<UnConscious> sayI dI$Inda bir$ey de olabilir degil mi o? case 
    mustafa gibi?
<aib> dilden dile degisiyo
<mengus> UnConscious: dilden dile degi$ir
<aib> C'de sadece integer olabiliyo
<mengus> ornegin php'de ya da visual basic'de olabilir
<UnConscious> ok
<Arbalest> peki switch'i e$itsizlik iÁin de 
    kullanabilir miyiz
<Wish> int var
<mengus> hayir
<Wish> void var
<mengus> switch'te sadece e$itlik test edilebilir
<aib> wish: sorulara mengu ve ben cevap veriyoruz
<SSG> delphi'de ve visual basic'te switch yerine "case" 
    kullanilir
<SSG> case a
<SSG> 1: hede;
<SSG> 2: hodo;
<SSG> end;
<SSG> gibi
<mengus> ba$ka sorusu olan yoksa devam ediyoruz?
<Ancyreum> tamam
*** Mode "+m" by mengus
<aib> ok.. loop'lar
<mengus> $imdi aib bize dongu kavramini, for ve while 
    dongulerini anlatacak
<aib> loop yani dongu, devamli tekrar edilen kod parcasi 
    demektir
<aib> dongunun basit bi mekanizmasi vardir
<aib> 1) (bi sey olana kadar tekrar et)
<aib> veya
<aib> 2) (sonsuza kadar tekrar et)
<aib> normalde sonsuz loop'larin icinden de bi cikma 
    mekanizmasi olmasina ragmen
<aib> bunlara deginmeyecegiz
<aib> bunun disinda, sonsuz loop'larin icinden cikilamaz
<aib> windows gibi isletim sistemlerinde CTRL+ALT+DEL ile 
    filan program kapatilir
<aib> DOS'ta da restart atilir anca
<aib> scripting diliyle yaziyosaniz interpreter'in bi "cikma" 
    komutu varsa o da kullanilabilir
<aib> ama bunun disinda sonsuz donguler cikilamadigindan 
    kullanilmamalidir
<aib> neyse, diger donguler ise nispeten rahat dongulerdir, 
    belirli bi olay olana kadar tekrar ederler
<aib> ornek veriyorum
<aib> bundan once "kullanicidanYaziAl()" fonksiyonunun 
    kullanicinin klavyeye yazdigini dondurdugunu dusunun lutfen
<aib> string sifre;
<aib> sifre = "(bo$)";
<aib> while (sifre != "asecretplace")
<aib> {
<aib> sifre = kullanicidanYaziAl();
<aib> }
<aib> simdi bunu tek tek aciklamak istiyorum
<aib> string sifre; sifre degiskenini "string" yani "yazi" 
    iceren bi degisken olarak tanimladik
<aib> sifre = "(bo$)"; sifre degiskenine herhangi bir deger 
    verdik, onemli degil
<aib> while (sifre != "asecretplace") sifre stringi 
    "asecretplace"e esit degilse (!=) asagidaki blogu { ... } calistir
<aib> sifre = kullanicidanYaziAl(); kullanicinin girdigi 
    yaziyi degiskene ata
<aib> burda blok bittiginde kod ne olursa olsun while'a 
    doner...
<aib> while (sifre != "asecretplace") sifre stringi 
    "asecretplace"e esit degilse asagidaki blogu calistir
<aib> eger kullanici bi onceki calistirmada "asecretplace" 
    yazmamissa, sifre ona esit olmayacagindan program sifreyi tekrar sorar
<aib> sorduktan sonra tekrar while'in basina doner... eger 
    hala esit degilse yine sorar
<aib> kisacasi kullanici bu yaziyi yazana kadar dongu doner
<cortez> eger bu sifre sayi ise nolucak
<aib> ben ornek olarak string kullandim ama sayi da 
    kullanilabilir gayet rahat
<aib> while (sifre != 666)
<aib> { sifre = kullanicidanTamsayiAl();
<aib> }
<aib> burda dikkat edilecek ilk nokta,
<aib> while() statement'i ilk goruldugunde while'in en basta 
    bi test yatigidir
<aib> bu test yuzunden onceden sifre = "(bo$)"; diyerek 
    sifrenin bi sekilde kazara bizim sifreye esit olmasini onledik
<Arbalest> ¸nlem i$areti if statement mI oluyo
<aib> while'in parantezlerinin icine giren seyler if'inkilere 
    girenle aynidir
< >
<aib> hatta boyle bir karsilastirma olmasi gerekli bile degil, 
    o parantez icindeki sey DOGRU oldugu surece loop calisir
<aib> kisaca sunlari geciim bari
<aib> == sagdaki soldakine esitse DOGRU
03/07/22 23:29:33 *** hired-spor is now known as hired-gun
<aib> != sagdaki soldakine esit degilse DOGRU
<aib> > sagdaki soldakinden buyukse DOGRU
< sagdaki soldakinden kucukse DOGRU
<mengus> yanli$ oldu
<aib> ay sag sol mu dedim
<mengus> :)
<aib> offf o kadar da bakmistim
<aib> ya ilkokul matematigi gibi
<aib> 6 > 3 dogru
< 6 yanlis
<aib> x = 3;
<mengus> ahhahah
< 6 yanlis
<mengus> aib: hanim senin uykun geldi :)
<aib> x = 100;
<aib> x > 6 dogru
<tuonela> bi $ekilde $ifre dogrulanInca ne olur
<aib> dikkat edin, sifrenin dogrulanmasi gibi bisiy yoktur 
    burda, kod sadece yazdigimizi yapar
<aib> sayet eger sifre degiskeni "asecretplace" olsaydi
<aib> (sifre != asecretplace) YANLIS dondureceginden
<aib> loopa bir daha girilmezdi
<aib> yani looptan cikilmis olunurdu
<tuonela> yani adam 34.denemede asecretplace yazsa?
<aib> hic fark etmez, bu dongu sifre "asecretplace"e esit 
    oluncaya kadar calisir
<aib> while "su su su iken" demektir ingilizcede
<aib> sunu okursak:
<aib> while (sifre != "asecretplace")
<aib> "sifre 'asecretplace'e esit OLMADIGI SURECE"
<UnConscious> hem sayI hem harf iÁeriyorsa?
<aib> degiskenin ne icerdigi ve buna nasil baktiginiz 
    degiskene gore degisir
<aib> mesela
<aib> while (1 == 1) { print "hede"; }
<aib> seklinde bir loop 1 her zaman 1'e esit olacagindan 
    DEVAMLI calisir
<aib> while (1 == 2) { print "hede"; } ise bir kere bile 
    ekrana hede yazmaz
<mengus> bi araya girebiir miyim
<aib> bi sn 
<aib> kisaca while'i soyle acalim
<aib> parantez icindeki sey dogru ise, loopun icindekileri 
    yap, yapman bitince tekrar kontrol et
<aib> parantez icindeki sey dogru ise, loopun icindekileri 
    yap, yapman bitince tekrar kontrol et
<aib> parantez icindeki sey dogru ise, loopun icindekileri 
    yap, yapman bitince tekrar kontrol et
<aib> ...
<UnConscious> mesela bu ˆrnekte $ifre carismaboy17 
    olsaydI, en ba$ta string $ifre veya int $ifre yazamazdIk sanIrIm, ne 
    yazardIk bu durumda?
<aib> string yazardik "17" ayni zamanda bi string de 
    olabilir
<aib> sifreye de yarildim :)
<aib> mengus: buyur
<mengus> hah biraz soyledin
<mengus> ben onu tamamlayayim
<mengus> abcdef
<mengus> bir stringdir
<mengus> abcdef16
<mengus> da bir stringdir
<mengus> 16 bir int tir
<mengus> boyledir :)
<aib> ok :)
<aib> bakin soyle bisiy yapalim
<aib> 1'den 10'a kadar saydirma:
<-- i tamsayi
<-- i 1
<= 10)
<aib> {
<aib> print i;
<aib> }
<aib> simdi bakalim mantik nasi calisiyo
<aib> int i; -> i'yi bi tamsayi variable'i olarak dusun... 
    bazi dillerde yazmaniza gerek yok pardon ben alistigim icin otomatik 
    yazmisim
<aib> i = 1; -> i'ye 1 degerini koy
<= 10) -> i 10'dan kucuk veya 10'a esit ise 
    asagidakini yap:
<aib> print i; -> i'yi ekrana yaz
<aib> print i;'nin altina i = i + 1; koyuyoruz
<aib> i = i + 1; -> i'ye i'nin degerinin bi fazlasini koy (2)
<aib> burda basa donuyo
<= 10) -> i 10'dan kucuk veya esit ise 
    asagidakini yap...
<aib> 2, 10'dan kucuk veya esit oldugu icin aynen devam:
<aib> print i; -> ekrana 2 yaziyo
<aib> i = i + 1; -> i bu sefer 3 oluyo
<aib> ...
<aib> fast forward'a aliyoruz, i'nin 10 oldugunu dusunun
<= 10) -> i 10'dan kucuk veya esit oldugu icin 
    asagidakini yap:
<aib> print i; -> 10 yazdir
<aib> i = i + 1; -> i 11 oldu
<aib> tekrar basa
<= 10) -> bu sefer i 11 oldugundan calismiyo
<aib> ve loopa bi daha girilmiyo.. loopun altinda ne varsa o 
    calismaya basliyo
*** Mode "-m" by aib
<aib> soru?
<stackoverflow> abi ne dersiydi bu
<tuonela> sifre asecretplace girildiginde de bu blogun 
    altIndaki koddan mI devam edIyor
<mengus> tuonela: evet
<aib> tuonela: evet once while() bakiyo o ikisi esit... esit 
    oldugu icin loopu calistirmiyo direk atliyo
*** Mode "+m" by aib
<aib> bi ornek daha
<cortez> mengus: ok o halde
<Wish> ea
<aib> i = 5;
<mengus> aib dur
<aib> while (i == 6)
<aib> {
<mengus> wish bisey soracak
<mengus> aloovvv
<aib> print "i 6 olmus";
<aib> }
<aib> ohooo
<mengus> buyur wish
<mengus> wish bambaska alemlerde sanirim.
<mengus> devam edelim biz
<aib> ok
<aib> su ornegi tekrar veriim
<aib> i = 5;
<aib> while (i == 6)
<aib> {
<aib> print "i'nin degeri 6";
<aib> }
<aib> print "loop bitmis oh be";
<aib> boyle bi program, while'in parantezindeki hicbir zaman 
    dogru olmayacagindan
<aib> while'in icindeki print "i'nin degeri 6";" satirini 
    hicbir zaman calistirmaz
<aib> diger "loop bitmis oh be" der
<aib> sayet eger en basta i = 5; yerine i = 6; deseydik
<aib> bu sefer de program devamli i'nin degeri 6 diyip basa 
    doneceginden
<aib> sonsuz loopa girmis olurduk
<tuonela> loop bitmis oh be'yi bir kere yazar di mi
<aib> tabii ki, o satir loop icinde degildir
<aib> loop'u kapatan, dile ozgu DELIMITER'lar vardir
<aib> if gibi
<aib> benim yukardaki yazdigim ornekte bunlar { ve } 
    oldugundan sadece { ve } icerisi loopa alinir
*** Mode "-m" by aib
<aib> anlasilmayan ?
<tuonela> s¸per
<Wish> bide
<Wish> ! var
<Wish> aib
<Wish> ! expressionu anlatirmisin
<Wish> != gibi
<aib> diyince a alti ise hede calisiyodu ya
<Arbalest> ben cevaplayabilir miyim 
<aib> Arbalest: tabi
<Arbalest> efenim "!" yazInca e$itdegildir demek oluyo
<arbalest> eski osmanlicada <> derdik biz buna
<mengus> Arbalest :)
<mengus> bir cok dil halen o yazimi da kabul etmektedir
<UnConscious> if nasIl delimiter oluyor onu anlamadIm
<aib> if'teki gibi
<aib> if (a == 6) { hede }
<aib> UnConscious: if delimiter degil, while'da da if'teki 
    gibi delimiter var
<aib> if (a == 6) { hede } gibi while (a == 6) { hede }
<UnConscious> aib: ok anladIm 
<aib> { ve } arasindaki seyler looptadir sadece
<aib> gerisinin while'la alakasi olmaz
<aib> mengus: for'u geciim bitiriim mi ?
<aib> mengus: while'la ayni zaten
<tuonela> delimiter ";" dilmiydi yav
<aib> tuonela: o statement delimiter... bu block delimiter
<mengus> for'u yapalim ve bitirelim
*** Mode "+m" by aib
<aib> ok while'i anladiysaniz for cok basittir
<aib> biraz akil karistirabilir ama mantigi cok kolaydir
<aib> soyle ki
<aib> demin sayi saydirma yaptik ya
<aib> i = 1;
<= 10)
<aib> {
<aib> print "i'nin degeri:" i;
<aib> i = i + 1;
<aib> }
<aib> for bunun gibi seyleri kolaylastirmak icindir
<aib> bakin ben once bu while'i tek bi for icine aliim
<= 10; i = i + 1)
<aib> {
<aib> print "i'nin degeri:" i;
<aib> }
<aib> ne nereye geldi gorduyseniz,
<aib> for (a; b; c) formatinda bi loop'un
<aib> a;
<aib> while (b) {
<aib> ...
<aib> c;
<aib> }
<aib> seklinde acildigini gorursunuz
<aib> yani a loop'tan once yapilan seydir
<aib> b while'in test ettigi seydir
<aib> c'de loop'tan sonra yapilir
<aib> burda dikkat edilmesi gerek nokta a'nin bir kere 
    yapildigidir
<aib> cumle haline getiriim:
<aib> for(bunu bi kere yap; bu dogru oldugu surece loopu 
    islet; loop bitiminde bunu yap)
<Arbalest> sondaki i=i+1 de antik ÁaglarIn next'i oluyor 
    degil mi
<aib> evet ama burdaki fark
<aib> "antik caglardaki" for'larin, daha dogrusu 
    for...next'lerin variable'in degerini birer birer arttirmasidir
<aib> biz burda i = i + 2; hatta i = i * 3; de diyebilirdik
<mengus> "i nin degerini sifira esitle, i nin degeri 
    10dan kucuk oldugu surece i 'yi bir artirarak dongu icindeki kodu calistir'
< 10; i = i + 1)
<tuonela> for da yapip while da yapilamayan veya tersi 
    bir ˆrnek var mI
<aib> hayir, for while'lar icin bi kolayliktir
<UnConscious> next nasIl kullanIlIr o hale
<aib> for'u bu sekilde olan dillerde next yoktur
<aib> next olan dillerde for ayridir
<SSG> tamam icecek ve sosisli servisi ba$lasin
<mengus> ssg hakkaten ne g¸zel dedin sen
<mengus> midem yaniyor
*** Mode "-m" by aib
<tuonela> abiler , for her dafasInda () arasInda 2. ;.....; 
    yere mi bakIyor
<Arbalest> benimki tur$usuz olsun l¸tfen
<aib> tuonela: aynen oyle while icine o giriyo gibi dusun
<SSG> tuonela: 2. yer dongunun devam etme ko$ulunu kontrol 
    eden statement
<SSG> expression diyelim veya
<tuonela> sanki her defasInda i=0 yapacak gibi geliyor ;)
<mengus> for(baslangicta yapilacak hareket; kontrol edilecek 
    ko$ul; loop edince yapilacak hareket)
<tuonela> tamamdIr tamam
<SSG> 1. 'si for ilk ba$larken cali$an 3.'su de her 
    iterasyonda cali$acak olan kod
<SSG> mesela ekrana 1'den ona kadar sayilar yazdiran for
<detay> afiyet olsun :)
<mengus> sizler sagolun :)
<Arbalest> evet elinize saglIk
<SSG> for(n=1;n<=10;n=n+1) printf("%d ",n);
<Arbalest> uzun boylu arkada$larIn beline de
03/07/22 23:58:15 * UnConscious hocalar˝n˝n ellerinden tek tek ˆper, 
    te˛ekk¸rlerini sunar.
<tuonela> ziya: hadi canIm ;)
<kofteburger_> t¸rkiye sizinle guru duyuyor
<SSG> ahah ders bitti hala bagiriyorum
<SSG> arkada$laaar fooooorrrrr
<mengus> ahhahahaha
<tuonela> eheheh
<tuonela> ssg koptu yaziyo
<SSG> fooor donguleeeriiiiiiii
<Ancyreum> cok saolun arkadaslar
<UnConscious> ehehe
<down> tesekkurler
<kofteburger_> susun hoca bi$i diyo
<orqan> ellerinize saglik arkadaslar
<SSG> allah belanizi versin
<mengus> ahhaha
<SSG> egeeheh
<UnConscious> hoca ÁIkmadan ders bitmi$ sayIlmaz!
<PrymeSinistaJinx> SSG: for kafalarIna kafalarIna da 
    sussunlar.
* SSG rastgele tebe$ir atar